Freelancer nasıl fatura keser?
- Her iş için ayrı fatura kesmelisin.
- Ödemeyi aldığında değil ücret kesinleştiğinde kesilmeli.
- Tam tutar üzerinden (freelancer platformlarının ücretleri düşülmeden) platforma değil son müşteriye kesilmeli
- Bonusu ayrıca müşavirine bildirmelisin
- Hangi para birimiyle iş aldıysan o birimde faturayı kesmelisin.
- Upwork ve diğer platform kesintilerini gider olarak muhasebeleştirmelisin.
- Para yurt dışındaki müşteriden geliyorsa KDV girme, müşteri veri numarası olarak 10 adet 2 girebilirsin.
- Upwork/freelancer işinin ID'si ve adı da açıklama kısmına yazılırsa güzel olur.
Serbest Meslek Makbuzu (SMM)
Bunu belirlemek için sormak istediğim ilk soru serbest meslek erbabı mısın?
Serbest meslek faaliyetini kendi nam ve hesabına, mutat meslek halinde ifa eden; avukat, doktor, dış hekimi, veteriner hekim, mimar, mühendis, müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir, danışman, ressam, yazar, bestekar, kimyager, noter, öğretmen, artist, menajer, senarist, yönetmen, ebe, sünnetçi, arzuhalci, rehber ve sağlık memuru vb. kişiler serbest meslek erbabıdır.
Eğer gelirin serbest meslek kazancına giriyorsa E-SMM'ye; değilse e-faturaya absvurmam gerekiyor. Gelin yine madde madde açıklayalım:
Serbest meslek erbabı mısın?
- Evet → E-SMM'ye başvur → E-imza al → Makbuz kes
- Hayır → E-faturaya başvur → Fatura kes (Şahıs şirketi → E-imza, Diğer şirket türleri → Mali mühür)
Aşağıdaki şemayı da takip edebilirsiniz:
Freelancer platformları üzerinden çalışıyor olsanız da paranız yurt dışından gelse de eğer iş yaptığınız son müşteri Türkiye'de yerleşik ise faturayı + KDV ile kesmeniz gerekiyor. Stopaj da var ama gider gösterilebildiği için hesaba katmaya gerek yok.
Yurt dışı yerleşik müşteriler için stopaj da KDV'de yok.
Upwork ve Fiverr'da nasıl fatura kesilmeli?
Business literatüründe platformlar çeşitli alt kollara ayrılır. Şu anki tartışmaya ilişkin en faydalı olabilecek alt kollar şu şekilde:
- Marketplaces (e.g. AirBnB, Booking, Amazon, Udemy, E-Bay, Upwork, Fiverr, etc)
- On-Demand Platforms (e.g. Uber, Glovo)
- Classified Platforms (Craigslist, Letgo, etc)
- Classified Platforms --> Platformda ilan vermek için para ödersiniz. Value/Money transfer, platform DIŞINDA gerçekleşir. Upwork, transaction'ı kendi üzerinden geçirdiği için Classified değil.
On-Demand Platforms
Bu platform tipinde transaction, platform üzerinden geçer ve platform transaction üzerinden bir "take-rate" keser. Platform üzerinde kendi ürün/hizmetinizle bulunamazsınız; platformun belirlediği standartlara uymanız gerekir. Ek olarak; taşıdığınızı yolcuyu da bilmezsiniz; Uber kendi müşterisine taşıma hizmeti verirken sizi "outsource" olarak kullanmış olur. Bu durumda Uber sürücüsü olarak faturayı Uber'e kesersiniz.
Marketplaces
Bu platform tipinde transaction, platform üzerinden geçer ve platform transaction üzerinden bir "take-rate" keser. Platform üzerinde kendi ürün ve hizmetinizle bulunabilirsiniz.
Platform size herhangi bir standardizasyon uygulamaz. Ek olarak; hizmet verdiğiniz şahıs ya da kurumu detaylı olarak tanırsınız. Platform, işin kaliteli olması durumunda ekstra ödül, kalitesiz olması durumunda ise cezaya katlanmaz (Ajans/Consulting modelinden farklar). Bu durumda ise Upwork/Fiverr, etc platformda hizmet veren kişi olarak faturayı, hizmet verdiğiniz müşteriye kesersiniz, platformun sizden aldığı "take-rate" miktarını da gider göstererek muhasebeleştirirsiniz.
On-Demand ve Marketplace paltformlar birbirleriyle karıştırılması kolay olan iş modelleri. Aralarındaki en büyük fark; standardizasyon ve hizmet verdiğiniz müşteriyi tanıma/tanımama durumuFatura keserken, NOT alanına şu notları mutlaka ekliyorum:
- Hizmet İhracatı kapsamında KDV oranı %0 olarak hesaplanmıştır.
- Upwork Invoice ID
- Upwork Invoice file ID (pdf'in isminde yazan ID ile Invoice ID farklı oluyor -- aralarında genelde 2 fark oluyor)
- Upwork Contract Number
Banka transaction'ında parayı gönderen olarak Upwork yazabilir. Herhangi bir soru sorulması durumunda, bu geliri Upwork üzerinden, ilgili müşterilere faturaları keserek elde ettiğinizi ispat edebilirsiniz. Ek olarak; zaten para size gelirken Upwork'ten $1000 olarak yola çıksa bile sizin hesabınıza gelene kadar yolda kesintiler olacak. Bu durumda da zaten miktarda uyuşmazlık olacak. Buna karşılık; "para bana ulaşınca, ulaşan miktar kadar keseyim o halde" tezi ise, modern muhasebede takip edilen, 'Gelirin hak kazanıldığı zaman, giderin ise oluştuğu zaman muhasebeleştirilmesi gerekliliği' ilkesine ters düşecektir (Bknz. Accrual Accounting vs Cash-Based Accounting)
Tüm bunlar düşünüldüğünde; aslında takip edilmesi gereken usul oldukça net görülebiliyor: Faturayı müşteriye kes, upwork kesintisini ise gider olarak göster. Geliri de gideri de banka hesabına gelmesini beklemeden, oluştuğu tarihte muhasebeleştir.
Ustteki cevap isin tesekkurler Bertan!
Topluluğa katıl
Freelancer olarak gelişmiş ülkelerde bizimle aynı işi yapanlarla aynı gelire sahip olmanın yollarını birlikte keşfediyoruz. Bu yolda bize katılmak istersen aşağıdaki butonu kullanabilirsin.
